Türk âşıklık geleneğinin en zor dallarından biri olan lebdeğmez, Sivas’ta ustalar tarafından yaşatılmaya devam ediyor.
Dudakların arasına iğne koyuyor! Dakikalarca sözlü atışıyorlar!
B, P, M, N, F ve V harflerini kullanmadan şiir söylemeyi gerektiren bu zorlu sanat, günümüzde çok az âşık tarafından icra edilebiliyor.
Lebdeğmez sanatı, âşıkların dudakları arasına iğne koyarak doğaçlama şiir söylemesi esasına dayanıyor. Halk edebiyatında önemli bir yer tutan bu gelenek, Sivas’ta Fasıl Heyet Âşıklar ve Halk Oyunları Derneği tarafından gelecek nesillere aktarılmaya çalışılıyor.
“Bu Geleneği Herkes Yapamaz”
Sivas Fasıl Heyet Âşıklar ve Halk Oyunları Dernek Başkanı Ahmet Ayık, lebdeğmez geleneğinin büyük dikkat ve ustalık gerektirdiğini belirterek şunları söyledi:
“Lebdeğmez geleneğinde B, P, M, N, F ve V harfleri kullanılmaz. O harfler kullanıldığı takdirde, dudak arasına konulan iğne batar. Bu geleneği herkes yapamaz. Âşıklık geleneğinin korunması için daha fazla çaba harcanmalı. Halk oyunları ve Türk Halk Müziği sanatçıları yetişiyor fakat âşıklık geleneği zor olduğu için kolay kolay yeni âşık yetişmiyor.”
“Âşıklık Allah Vergisidir”
Âşıklık geleneğinin korunması için yetkililerin daha fazla destek vermesi gerektiğini vurgulayan Ayık, okullarda âşıklık geleneğinin ders olarak okutulmasının önemine dikkat çekti.
“Âşıklık, Allah vergisi bir sanattır. Bu sanat, badeli âşık ve badesiz âşık olarak ikiye ayrılır. Ancak günümüzde yeni âşık yetişmiyor. Kültürüne sahip çıkmayan milletin, kültürünü başkaları sahiplenir. Kendi türkülerimizi söylemezsek, bir gün yabancılar söyler.”
“Lebdeğmez Çok Eski Bir Gelenek”
Lebdeğmez geleneğini sürdüren âşıklardan Yavuz Altay, bu sanatın Dede Korkut zamanından bile daha eski olduğunu belirterek, yarışmalarda sıkça icra edildiğini söyledi.
“Lebdeğmez geleneğinde iğne çok önemli bir araçtır. Yasaklı harfleri kullanmadan şiir söylemek ustalık ister. Sivas Âşıklar Bayramı’nda bu geleneğin yarışmalarını defalarca yaptık. Yasaklı harfleri kullanmamanın yanı sıra, şiir hangi makamla açıldıysa, aynı makamla da kapatılmalıdır. Bu geleneği öğrenmenin tek yolu çok çalışmaktır. İlk başta iğneyle denemek zor olacağından, çöp kürdan ile alıştırma yaparak başlanabilir.”
Sivas’ta yüzyıllardır yaşatılan lebdeğmez geleneği, unutulmaya yüz tutmaması için âşıklar tarafından titizlikle korunmaya devam ediyor. (İHA)
Türk âşıklık geleneğinin en zor dallarından biri olan lebdeğmez, Sivas’ta ustalar tarafından yaşatılmaya devam ediyor. #sivas #sondakika pic.twitter.com/St7Uvlo8CM
— Büyük Sivas Haber (@buyuksivashaber) February 26, 2025
