Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile ilgili önemli bilgiler paylaştı.
Her hareketli çocuk hiperaktif değildir! DEHB hakkında önemli uyarılar!
Yahşi, ailelerin ve öğretmenlerin her hareketli çocuğu hiperaktif olarak değerlendirmemesi gerektiğini vurguladı.
Birçok ailenin çocuklarının ödev yaparken çabuk sıkıldığını, dikkatini veremediğini ve aşırı hareketli olduğunu gözlemlediğini söyleyen Yahşi, bu durumun sıkça “hiperaktivite” ile karıştırıldığını ifade etti.
DEHB nedir?
Yahşi, DEHB’nin genetik kökenli ve nörobiyolojik bir hastalık olduğunu belirterek, “Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik şeklinde üç temel belirti grubu vardır. Bu belirtiler farklı şiddetlerde görülebilir, hatta bazen yalnızca biri ortaya çıkabilir. Tanı konulabilmesi için belirtilerin 12 yaşından önce başlaması, en az iki farklı ortamda görülmesi ve yaşam kalitesini etkilemesi gerekir” dedi.
DEHB’nin belirtileri neler?
- Dikkatini toplamakta ve anlatılanları dinlemekte zorluk
- Unutkanlık ve dağınıklık
- Söz kesme, sabırsızlık
- Sürekli hareket hâlinde olma, oturamama
- Eşyaları sık kaybetme
- Görevleri tamamlayamama
- Kurallara uymakta güçlük
Her hareketli çocuk hiperaktif midir?
Müjde Yahşi, “Her hareketli çocuk hiperaktif değildir. Normal hareketli çocuklar amaca yönelik davranışlar sergilerken, DEHB’li çocukların hareketliliği amaçsız ve kontrolsüzdür. Ayrıca sınırlayıcı ortamlarda normal çocuklar sakinleşebilirken, DEHB’li çocuklar daha da hareketlenir” dedi.
Olumsuz davranışlara değil, güçlü yönlere odaklanın
DEHB olan çocukların birçok olumlu özelliği de bulunduğunu söyleyen Yahşi, “Bu çocuklar meraklı, enerjik, sosyal ve empatik olabilirler. Ailelerin ve öğretmenlerin olumsuz davranışlara değil, bu güçlü yönlere odaklanmaları gerekir” dedi.
Övgü yerine takdir
Yahşi, “Aşırı övücü ifadeler çocuk üzerinde baskı yaratabilir. Bu nedenle ‘Sen bir dahisin’ gibi ifadeler yerine ‘Çaba gösterdiğini görüyorum’ gibi takdir içeren sözler tercih edilmelidir” uyarısında bulundu.
Dijital uyarılara dikkat!
Şiddet içerikli ve fazla uyarana sahip dijital içeriklerin dikkat sorunlarını artırabileceğini belirten Yahşi, “TV, tablet ve telefon gibi elektronik cihazların kullanımı sınırlandırılmalı” dedi.
Etiketleme çocuğun benliğini zedeler
Yahşi son olarak, “DEHB’li çocuklara etiketleme yapılmamalı. Aksi halde çocuk kendini yetersiz ve değersiz hisseder. Aile ve öğretmen desteğiyle güven duygusu kazandırılmalı” diye konuştu.
Uzmanlar, DEHB’nin erken fark edilmesinin ve uzman desteğiyle yönlendirilmesinin çocuğun yaşam kalitesini ciddi ölçüde artırabileceğine dikkat çekiyor.
(Nursen Beste Yıldız)
