Çağrı Çobanoğlu’nun “Çocuklarda Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu” isimli köşe yazısı;
“Dikkat eksikliği nedir?” sorusunun bilimsel karşılığını bilmeden “çocuğumda dikkat eksikliği var” diyen ailelere rastlıyor olmak üzücü. Çocuğunuz için veya kendiniz için tahmin üzerine “hiperaktif” teşhisi koymak doğru değildir! Çocuklarda öğrenme güçlüğüne sebep olan, çeşitli problemleri beraberinde getiren dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) hakkında güncel, sade ve oldukça bilgilendirici bilgiler aşağıdaki gibidir;
DEHB(DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU)
NEDİR?
Aşırı hareketlilik, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, dürtüsellik (impulsivite) şeklinde açığa çıkan psikiyatrik sorunlardan biridir. DEHB, kişiyi ömür boyu takip edebilecek bir hastalık olduğu gibi çocuklarda daha sık gözlemlenir ve yaş ilerledikçe -genellikle- belirtilerini kaybeder. Çocuk yaşlarda başlayan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocuğun ömür boyu yaşam kalitesini etkileyebilecek güçte bir problemdir ve muhakkak teşhis/tedavi edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG)’nün biralt tipidir. ÖÖG olarak bilinen 3 ana güçlük; disleksi,diskalkuli vedisrafi genellikle dikkat eksikliği ile birlikte gözlemlenir.
DEHB BELİRTİLERİ
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar bazı davranışlarıyla gözetmenlere ipucu verirler. Örnek: çocuğunuzun sizi dinliyormuş gibi görünüp aslında dinlemediğini, sürekli başka hayallere daldığını gözlemliyor olmak dikkat eksikliği belirtilerinden biri olabilir. Bir oyunu veya faaliyeti tamamlamadan diğerine geçmek ve bunu sürekli tekrarlıyor olmak da dikkat eksikliği belirtileri arasında yer alır.
DEHB bazen de aşırı hareketlilik şeklinde kendini gösterir. Bu yüzden dikkat eksikliği belirtileriyle, hiperaktivite belirtilerini ayrı ayrı incelemekte fayda vardır.
DEHB belirtileri;
- Dış seslerden veya önemsiz faktörlerden etkilenip asıl meşgul olunan işten
kopmak - Sık sık hata yapmak ve dalgınlık şeklinde gözlemlenen sakarlıklar yapmak
- Konsantrasyon gerektiren oyun veya aktivitelerde başarısız olmak
- Oyun ve işler arasında hızlı geçişler yapmak; biri bitmeden diğerine
atlamak - Sohbet esnasında başka şeyler hayal edip karşıdakini adeta duymamak,
anlatılanları akılda tutamamak - Unutkanlık
- Görev ve sorumlulukları sürekli ertelemek
Şeklinde görülen davranışlar dikkat eksikliği belirtileri olarak değerlendirilebilir.
HİPERAKTİVİTE BELİRTİLERİ
Hiperaktif Nedir:
Aşırı hareketlilik ve dikkatsizlik gibi öğrenmeyi etkileyecek güçte sorunlar yaşayan çocuklara hiperaktif denir.
- Aşırı hareketlilik, oturduğu yerde duramama.
- Aşırı konuşma
- Mobilyalara veya tırmanma amacı taşımayan nesnelere tırmanma
- Bir odanın içinde dahi olsa dolaşmaya çıkma, tabiri caizse amaçsız volta atma
Şeklinde görülen davranışlar hiperaktivite belirtileri olarak değerlendirilebilir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
NASIL GİDERİLİR ?
DEHB % 80-90 oranlarında tedavi edilebilir bir bozukluktur.DEHB’nun tedavisinde sık olarak kullanılan yöntemler ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, aile tedavisi ve grup tedavisidir. Bu tedavi yöntemlerinden hangilerinin kullanılacağının kararı kişinin bireysel özellikleri dikkate alınarak belirlenir. Bugüne kadar yapılmış olan bilimsel çalışmalar, ilaç tedavisinin en etkin tedavi biçimi olduğunu göstermektedir. İlaç tedavisine, diğer tedavi biçimlerinden uygun olanlarının eklenmesiyle daha iyi sonuçlar alınmaktadır.
